Το κρύο κάνει διακρίσεις

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου

Η μάχη του θερμοστάτη αρχίζει. Τώρα που το σκοτάδι πέφτει νωρίτερα και ο καιρός έχει γίνει ψυχρότερος, κάποια νοικοκυριά έχουν ήδη ανάψει το καλοριφέρ. Πολλοί είναι αυτοί που κρατούν τη θερμοκρασία χαμηλή, προκειμένου να εξοικονομήσουν πετρέλαιο – άρα και χρήματα.

Η θέρμανση, όμως, του σπιτιού μπορεί να δημιουργήσει έντονες διαφωνίες ανάμεσα στο ζευγάρι. Κάποιοι άνθρωποι ανεβάζουν κρυφά από τον σύντροφό τους τον θερμοστάτη. Άλλοι, πάλι, φορούν μάλλινες ζακέτες, κάλτσες, ακόμα και γάντια, μέσα στο σπίτι ως μία προφανή ένδειξη διαμαρτυρίας για τη χαμηλή θερμοκρασία μέσα στο σπίτι.
Όπως φαίνεται, κάποιοι άνθρωποι κρυώνουν περισσότερο από κάποιους άλλους. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης;
Μία έρευνα έδειξε πως ο βιολογικός θερμοστάτης του κάθε ανθρώπου είναι ρυθμισμένος σε ελαφρώς διαφορετικά επίπεδα, σε σύγκριση με τους άλλους ανθρώπους. Όλοι μας αισθανόμαστε το κρύο σε διαφορετικές θερμοκρασίες, ανάλογα με το φύλο, τη φυσική μας κατάσταση, την ηλικία, τη διατροφή και την ποσότητα του ύπνου.

Το τροπικό παρελθόν μας ευθύνεται για τα κρύα πόδια

«Το πρόβλημα της διατήρησης της θερμότητας έγκειται στο γεγονός ότι πολύ απλά δεν είμαστε φτιαγμένοι για το κρύο,» ισχυρίζεται ο Mike Tipton, καθηγητής Ανθρώπινης Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ.
«Ο άνθρωπος είναι ένα τροπικό ζώο. Εξελιχθήκαμε στον Ισημερινό και μεταναστεύσαμε σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Ο μόνος τρόπος για να διατηρήσουμε τη θερμότητα του σώματός μας είναι να αλλάξουμε τις συνήθειές μας: μάθαμε να φοράμε ρούχα, να χτίζουμε κτίρια, να ανάβουμε φωτιά. Το αρχαιότερο κτίσμα που κατασκεύασε ο άνθρωπος θεωρείται ένας ανεμοφράκτης ηλικίας 3 εκατομμυρίων ετών, επομένως ένα από τα πρώτα πράγματα που κατασκευάσαμε, ως ανθρώπινο είδος, ήταν για να προστατευτούμε από τον κρύο αέρα,» πρόσθεσε ο Tipton.
Ο Δρ. Tipton συμπλήρωσε ακόμα πως χρησιμοποιούμε μόνο το 25% της ενέργειας που παράγουμε, με το υπόλοιπο 75% να απελευθερώνεται ως θερμότητα. Αν και άλλοτε ζεσταινόμαστε και άλλοτε κρυώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, η βασική θερμοκρασία του σώματός μας – των ζωτικών οργάνων μας δηλαδή – είναι πάντα γύρω στους 37^o C.Η διατήρηση της θερμοκρασίας αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας: μία πτώση της τάξης των 2^o C μπορεί να προκαλέσει υποθερμία, ενώ μία πτώση 12^o C επιφέρει τον θάνατο.
Τα άκρα μας δείχνουν πόσο ζεσταινόμαστε ή πόσο κρυώνουμε. Η θερμοκρασία των χεριών και των ποδιών μας έχει τεράστια διαφορά από τη θερμοκρασία των υπολοίπων οργάνων μας. Εάν τα χέρια ή τα πόδια μας είναι κρύα, αισθανόμαστε ότι κρυώνουμε. Οι περισσότεροι από τους βιολογικούς μας αισθητήρες θερμοκρασίας βρίσκονται στο δέρμα, ενώ οι αισθητήρες του κρύου είναι 4 φορές περισσότεροι από τους αισθητήρες της ζέστης. Η μεγάλη ευαισθησία μας στο κρύο κάνει το ψυχρό αεράκι πιο ανυπόφορο από τον ζεστό αέρα.


Η αλήθεια είναι ότι οι γυναίκες αισθάνονται το κρύο περισσότερο από τους άντρες, αλλά αυτό συμβαίνει γιατί ο γυναικείος οργανισμός διατηρεί καλύτερα τη ζέστη. Ο Mark Newton, επιστήμονας στην W.L.Gore, την εταιρεία που φτιάχνει το ύφασμα Gore-Tex, και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, εξηγεί: «Οι γυναίκες διαθέτουν ένα πιο ομοιόμορφα διανεμημένο στρώμα λίπους και μπορούν να επαναφέρουν στα βασικά τους όργανα όλο το αίμα.»
Παρόλα αυτά, λόγω του γυναικείου αυτού συστήματος θέρμανσης, κυλάει λιγότερο αίμα στα χέρια και τα πόδια τους, με αποτέλεσμα να κρυώνουν περισσότερο. Επομένως, ισχύει στην κυριολεξία το παλιό ρητό «κρύα χέρια, ζεστή καρδιά». Σύμφωνα με τον Newton, μία θεωρία, σχετικά με το γιατί οι γυναίκες διαθέτουν ένα τέτοιο σύστημα, είναι για να μπορούν να επιβιώσουν σε πάρα πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Οι γυναίκες έχουν λιγότερο λίπος και μυϊκή μάζα, συγκριτικά με τους άντρες, επομένως χρειάζονται πιο αποτελεσματικές τεχνικές για να προστατεύσουν το σώμα τους από τη χαμηλή θερμοκρασία.
Η έρευνα έδειξε ακόμα πως η γυναικεία αντίληψη του κρύου διαφέρει κατά την περίοδο του εμμηνορυσιακού κύκλου, καθώς η θερμοκρασία του σώματός τους μεταβάλλεται κατά τουλάχιστον 1^o C. Μία μελέτη του 2001 έδειξε πως η κύρια θερμοκρασία των γυναικών αυξάνεται κατά τη διάρκεια της ωχρινικής φάσης (η φάση μετά την ωορρηξία) του κύκλου. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικό χάπι έχουν ελαφρώς μεγαλύτερη θερμοκρασία σώματος.
Δεν είναι όμως, μόνο οι ορμόνες που «παίζουν» με τους βιολογικούς μας θερμοστάτες. Και ο ύπνος μπορεί να επηρεάσει το πόσο κρύοι ή ζεστοί αισθανόμαστε. Όταν είμαστε κουρασμένοι, είμαστε πιο ευαίσθητοι στις αλλαγές της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τον Newton. Η θερμοκρασία του σώματός μας πέφτει κατά τη διάρκεια της νύχτας και οι γυναίκες φτάνουν στη χαμηλότερη σωματική τους θερμοκρασίας πολύ πιο γρήγορα από τους άντρες.
Τι άλλο, όμως, μπορεί να καθορίζει τη σωματική μας θερμοκρασία εκτός από το φύλο; Σύμφωνα με τον Δρ. Tipton, και η διατροφή μας μπορεί να παίξει ρόλο, καθώς και πολλοί ακόμα παράγοντες.
«Οι άνθρωποι που έχουν περισσότερα κιλά τείνουν να έχουν πιο κρύα άκρα, επειδή το δέρμα τους έχει περισσότερη μόνωση, λόγω του λίπους. Όσοι είναι σωματικά ενεργοί τείνουν να έχουν υψηλότερες περιφερειακές θερμοκρασίες, επειδή η κυκλοφορία του αίματος στα άκρα τους είναι καλύτερη. Όσοι, πάλι, καπνίζουν έχουν χαμηλότερες περιφερειακές θερμοκρασίες, επειδή έχουν μειωμένη κυκλοφορία αίματος.»
«Επιπλέον, το πόσο ζεσταινόμαστε ή το πόσο κρυώνουμε εξαρτάται επίσης και από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε,» προσθέτει ο Δρ. Tipton. Εάν συνηθίζουμε να περνάμε πολύ ώρα μέσα σε ένα παγωμένο σπίτι, όταν πάμε σε ένα ζεστό σπίτι είναι λογικό να υπάρξει ένα σοκ στο σύστημα θέρμανσης του οργανισμού μας, ακόμα και όταν οι άλλοι επιμένουν ότι η θερμοκρασία είναι φυσιολογική.
Τέλος, οι άνθρωποι γύρω μας και το πόσο άνετα αισθανόμαστε μαζί τους, μπορεί επίσης να επηρεάζει την αντίληψή μας σε ότι αφορά στη θερμότητα.

Όταν αισθανόμαστε ζεστοί, είμαστε πιο θερμοί

Όσοι αισθάνονται ζεστοί, είναι πιο γενναιόδωροι και πιο έμπιστοι, τουλάχιστον σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Γέηλ.
Οι ερευνητές έδωσαν σε εθελοντές μία ζεστή κούπα καφέ και ένα κρύο ρόφημα και στη συνέχεια τους ζήτησαν να αξιολογήσουν πόσο αξιόπιστο θεωρούσαν ένα άτομο. Όσοι κρατούσαν τον ζεστό καφέ, αξιολόγησαν το άτομο ως πιο αξιόπιστο.

Αυτό δείχνει ότι η ψυχολογική και η σωματική θέρμη έχουν αμεσότερη σχέση με τον εγκέφαλο, όπως υποστηρίζει και ο John Bargh, καθηγητής ψυχολογίας και επικεφαλής της μελέτης. «Φαίνεται ότι το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου, που έχει το μέγεθος ενός καρυδιού και βρίσκεται δεξιά στο μέσο του εγκεφάλου, διαχειρίζεται και τις δύο αισθήσεις, τόσο τη σωματική θερμοκρασία όσο και την εμπιστοσύνη για κάποιον άλλο,» προσθέτει ο Δρ. Bargh.
Επιπλέον, ο ίδιος συμπληρώνει ότι, δίνοντας σε ένα άτομο ένα ζεστό φλιτζάνι καφέ είναι ένας τρόπος για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του. «Τι θα συμβεί εάν κάποιος μου προσφέρει ένα φλιτζάνι καφέ την ώρα που αγοράζω ένα αυτοκίνητο; Ίσως στις περιπτώσεις όπου πρέπει να πάρουμε μία μεγάλη απόφαση να ενδείκνυται περισσότερο το κρύο ρόφημα.»
Επιπροσθέτως στην εν λόγω μελέτη, Καναδοί ερευνητές βρήκαν προσφάτως ότι η διάθεση μπορεί να επηρεάσει το πόσο ζεσταινόμαστε ή κρυώνουμε. Η μελέτη αποκάλυψε ότι τα άτομα που αισθάνονται μοναξιά ή είναι κοινωνικά αποκλεισμένα, αισθάνονται περισσότερο το κρύο. Επομένως, εάν θέλετε να νιώσετε ζεστασιά φέτος το χειμώνα, κοινωνικοποιηθείτε, ενεργοποιηθείτε και φροντίστε να κοιμάστε αρκετά.

Πώς να ζεσταθείτε

Ρουχισμός: Αντικαταστήστε τα χοντρά μάλλινα πουλόβερ και φορέστε περισσότερα και λεπτότερα ρούχα. Να θυμάστε ότι όσο περισσότερο εκτεθειμένο είναι το δέρμα, τόσο περισσότερο κρυώνετε. Φροντίστε να διατηρείτε το σώμα σας ζεστό κατά τη διάρκεια της νύχτας, φορώντας πυτζάμες και κάλτσες.
Διατροφή: Φροντίστε να τρώτε ανά τακτά χρονικά διαστήματα και μην ξεχνάτε να περιλαμβάνετε στη διατροφή σας υδατάνθρακες. Η Amanda Ursell, διατροφολόγος των Times, προτείνει την κατανάλωση φαγητών της κατσαρόλας με κρέας, λαχανικά και πατάτες. Επίσης, η σούπα είναι ένα πολύ καλό φαγητό για τις κρύες μέρες του χειμώνα. Δοκιμάστε τα φασόλια με λαχανικά, τις φακές με ντομάτα ή τον αρακά με κρέας.
Θερμοστάτης: Η ιδανική θερμοκρασία για να έχετε τον θερμοστάτη του καλοριφέρ στο σπίτι σας είναι οι 21^ο C – 24ο C.
Αλκοόλ και καφεΐνη: Αποφεύγετε να καταναλώνετε πολύ αλκοόλ και καφέ, εάν θέλετε να ζεσταθείτε, διότι και τα δύο μειώνουν την κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα και παρόλο που νιώθετε πιο ζεστοί, το σώμα σας χάνει τη θερμοκρασία του.
Σκεφτείτε ζεστά μέρη: Σύμφωνα με μία έρευνα του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, όταν φέρνουμε στο μυαλό μας την εικόνα ενός ζεστού μέρους, αισθανόμαστε περισσότερη ζέστη. Κινηθείτε, ακόμα και για να φτιάξετε ένα ζεστό ρόφημα. Η κίνηση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος, ενώ ένα γρήγορο τζόκινγκ, όχι μόνο θα σας ζεστάνει αλλά θα απελευθερώσει και ενδορφίνες, αυτές τις χημικές ουσίες που παράγονται από τον ανθρώπινο εγκέφαλο και που μας κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα.
Ζεστό σπίτι: Η καλή μόνωση και τα διπλά τζάμια είναι το κλειδί για ένα ζεστό σπίτι.
Πηγή: pathfinder